Μεταξύ των δύο ισχυρών κυβερνήσεων του Ελευθερίου Βενιζέλου, μεσολάβησαν οκτώ περίπου χρόνια. Στο διάστημα αυτό, η Βουλή δεν ήταν σε θέση να κυβερνήσει, καθώς το στελεχιακό δυναμικό των δύο μεγάλων αστικών κομμάτων, δεν είχε ούτε σταθερή δομή, ούτε συνεπή ιδεολογική κατεύθυνση και αδυνατούσε να δώσει λύσεις στα ζωτικά προβλήματα της κοινωνίας.
Η επάνοδος του Βενιζέλου στην εξουσία το 1928, ενίσχυσε το κύρος του Κοινοβουλίου μόνο στην αρχή. Γρήγορα όμως αποδείχθηκε ότι ούτε ο "Εθνάρχης" είχε την ικανότητα - ειδικά μέσω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1929 - να προσφέρει λύσεις στα τεράστια κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα της εποχής.
Η περίφημη ισχυρή κυβέρνηση του Βενιζέλου 1928-1932, στην πράξη, αφαίρεσε πολλά από τα δικαιώματα των εργαζομένων και το κυριότερο έβαλε τις βάσεις για την δημιουργία του αντιλαϊκού κράτους, βάσεις τόσο νομοθετικές, όσο θεσμικές γενικότερα. Το νομοσχέδιο για τους δημόσιους υπαλλήλους αλλά και το περίφημο Ιδιώνυμο, αποτέλεσαν τη βάση πάνω στην οποία οικοδομήθηκε το αυταρχικό και αντιλαϊκό κράτος μέχρι το 1974, ένα κράτος μισαλλόδοξο και εκδικητικό, που προκάλεσε μεγάλα δεινά και συμφορές στον τόπο μας.
Τον Φεβρουάριο λοιπόν του 1931, έρχεται και η σειρά των δημοσίων υπαλλήλων να ξεκινήσουν απεργιακές κινητοποιήσεις. Η θέση τους, δεν είναι πολύ καλύτερη από άλλων εργαζομένων. Μόνο του 10% των ανωτέρων υπαλλήλων αμείβονται κάπως ικανοποιητικά. Το 50% έχουν ένα μισθό που δεν υπερβαίνει τις 1500 δραχμές τον μήνα, ενώ το 40%, λόγω αρχαιότητας αμείβεται με 2000 δραχμές. Συγκριτικά, αναφέρουμε ότι η τιμή του άσπρου ψωμιού ήταν 7,20 δραχμές η οκά και 5,90 δραχμές του πιτυρούχου. Αλλά και αυτοί οι πενιχροί μισθοί πολλές φορές καταβάλλονται καθυστερημένα, ενώ και η δημοσιοϋπαλληλική μονιμότητα δε είναι κατοχυρωμένη και εξαρτάται από τις εκάστοτε κυβερνητικές μεταβολές.
Στις 23 Φεβρουαρίου του ίδιου έτους η βενιζελική κυβέρνηση ετοιμάζεται να κατεβάσει νομοσχέδιο που απαγορεύει στους δημοσίους υπαλλήλους το απεργιακό δικαίωμα. Και όχι μόνο. Στο νομοσχέδιο, προβλέπεται σημαντικός περιορισμός των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων στον δημοσιοϋπαλληλικό κλάδο.
Από τις ομιλίες των ηγετών των Φιλελευθέρων στην Βουλή, φαίνεται καθαρά ο αντιλαϊκός και αντεργατικός προσανατολισμός των νομοσχεδίων που ετοιμάζονται:
Λέει λοιπόν ο Βενιζέλος μεταξύ άλλων:
«Ικανό μέρος των δημοσίων υπαλλήλων θεωρούν την υποχρέωσίν των ουχί ως ανωτέραν λειτουργίαν, αλλά ως απλούν επάγγελμα βιοποριστικόν, το οποίον μάλιστα το εξομοιώνουν προς του συνήθους μισθωτού εργασίας, φθάσαντες να διανοηθούν ότι δια της απεργίας είναι δυνατόν να εκβιάσουν την επιβολή των αξιώσεων των εναντίον του Κράτους».
ενώ ο Γεώργιος Παπανδρέου θα συμπληρώσει με μεγαλύτερη σαφήνεια:
«Αποτελεί πλήρη διαστροφή και παρανόηση της έννοιας του Κράτους, καθώς και του δημοσίου λειτουργού, η αντίληψις ότι είναι δυνατόν να ευρίσκονται υπάλληλοι με το Κράτος σε σχέση εργάτου και εργοδότου. Απεργία δημοσίων υπαλλήλων θα εσήμαινεν άρνησιν και διάλυσιν του Κράτους. Η απεργία αποτελεί αδίκημα συνεπαγόμενον όχι μόνον την εκ της θέσεως απόλυσιν, αλλά και ποινικάς ευθύνας».
[Αξίζει να δει κανείς την επιχειρηματολογία του «φιλόσοφου» και «διανοούμενου» Χρήστου Γιανναρά 70 περίπου χρόνια μετά για το ίδιο θέμα και να προβεί στις απαραίτητες συγκρίσεις:
«Ο συνδικαλισμός των λειτουργών του κράτους (των φορέων κοινωνικού λειτουργήματος) δεν μπορεί να εξομοιώνεται με τον συνδικαλισμό υπαλλήλων και εργατών των ιδιωτικών επιχειρήσεων, να χρησιμοποιεί ίδιες πρακτικές, ίδιες μεθόδους. Όσοι επέλεξαν ως επάγγελμα να υπηρετούν τις ανάγκες του κοινωνικού συνόλου είναι αδιανόητο να αντιμετωπίζουν το κοινωνικό σώμα σαν ιδιώτη εργοδότη, θηρευτή ατομικού κέρδους.» από το άρθρο,
«Κοινωνία υπόδουλη στους λειτουργούς της» (12-11-2006).]
Μπροστά στην επικείμενη περικοπή ή και πλήρη κατάργηση των συνδικαλιστικών ελευθεριών, οι δημοσιοϋπαλληλικές οργανώσεις κινητοποιούνται. Ζητούν την αρωγή της ΓΣΕΕ, η οποία αν και διοικείται από συντηρητικούς και ρεφορμιστές, συμπαραστέκεται με ανακοινώσεις.
Μεταξύ των άλλων, η ΓΣΕΕ στην ανακοίνωσή της αναφέρει:
«...ελήφθη απόφασις όπως διαδηλωθεί η αλληλεγγύη με τους δημόσιους υπαλλήλους, δια της ενισχύσεως τυχόν της απεργίας των, μέχρι και της κηρύξεως ταυτοχρόνως πανεργατικής απεργίας».
Ο Βενιζέλος αντεπιτίθεται άμεσα. Τόσο ενάντια στις δημοσιοϋπαλληλικές οργανώσεις, όσο και ενάντια στη ΓΣΕΕ, που την κατηγορεί ότι «κομμουνίζει». Μια κακόβουλη και μισαλλόδοξη επίθεση, η οποία στρεφόταν στην ΓΣΕΕ των συντηρητικών Αριστείδη Δημητράτου και Γιάννη Καλομοίρη, που φυσικά καμία σχέση δεν είχαν με το ΚΚΕ και την Αριστερά.
Μεταξύ άλλων ο Βενιζέλος απειλεί:
«Η απεργία είναι νόμιμος εφόσον στρέφεται κατά του εργοδότου προς βελτίωσιν της θέσεώς των, αλλά όταν στραφεί ενάντια του Κράτους, αποτελεί στασιαστική ενέργειαν την οποίαν και δεν θα την ανεχθώμεν ....
Αν θέλουν να μείνουν εις την υπηρεσία οι υπάλληλοι, οφείλουν να αφήσουν τα όνειρα των συνδικαλιστικών ελευθεριών».
Η επίθεση του Βενιζέλο ήταν τόσο βίαιη, που ακόμα και η συντηρητική ΓΣΕΕ, αναγκάζεται να ανταπαντήσει:
«Δεν είναι λοιπόν η διοίκησις κομμουνιστική είτε κομουνίζει, αλλά ενδιαφέρεται δια την χειραφέτησιν και την αφύπνισιν των εργατών ως τάξεως και την εξυπηρέτησιν των συμφερόντων των» (26.2.1931).
Παρά τις αντιδράσεις το νομοσχέδιο, με ελάχιστες και στην ουσία μόνο φραστικές μεταβολές θα κατατεθεί στις 2 Μαρτίου. Με το νόμο αυτό, ανάμεσα στις άλλες απαγορεύσεις, απαγορευόταν η απεργία των δημοσίων υπαλλήλων και τα μέλη διοικητικού συμβουλίου που θα αποφάσιζαν κάθοδο σε απεργία τιμωρούνταν με φυλάκιση ενός έτους και πρόστιμο 20-30 χιλιάδων δραχμών.Ο Βενιζέλος, αισθανόταν αρκετά ισχυρός, ώστε να έρθει σε ρήξη με τις εργατικές και δημοσιοϋπαλληλικές οργανώσεις και δεν φαινόταν να είχε κάποιες αναστολές όταν έπρεπε να επιτεθεί στις λαϊκές ελευθερίες. Συμπληρωματικά, θα πρέπει να πούμε ότι γενικά στην περίοδο 1930-32 σημειώθηκε μια σοβαρή κάμψη στους αγώνες του ταξικού συνδικαλισμού, κάμψη στην οποία συνέβαλλε και η άσχημη κατάσταση στην οποία επικρατούσε στο εσωτερικό του ΚΚΕ, με τη φραξιονιστική πάλη να μαίνεται χωρίς τέλος. Ο όποιοι εργατικοί και δημοσιοϋπαλληλικοί αγώνες της συγκεκριμένης τριετίας ήταν κατά βάση κυρίως συντεχνιακοί και εξαντλούνταν μόνο στα οικονομικά ζητήματα.
Οι αριστερές παρατάξεις παρ' όλες τις αντικειμενικές δυσκολίες, οργανώνουν μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο θέατρο «Αλάμπρα». Θα μιλήσουν εκπρόσωποι της Ενωτικής ΓΣΕΕ (η συνδικαλιστική παράταξη του ΚΚΕ), ενώ από τις δημοσιοϋπαλληλικές οργανώσεις, θα μιλήσουν ο Νίκος Πλουμπίδης, δάσκαλος και μέλος του Γενικού Συμβουλίου της Συνομοσπονδίας Δημοσίων Υπαλλήλων και ο Παντελής Δαμασκόπουλος, μέλος της ίδιας Συνομοσπονδίας και ηγετικό στέλεχος του αριστερού δημοσιοϋπαλληλικού συνδικαλισμού στον Μεσοπόλεμο. Ο Πλουμπίδης, ήταν επίσης μέλος της Αριστερής Παράταξης της ΔΟΕ (Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδας).
Η συγκέντρωση δεν ολοκληρώθηκε , γιατί χτυπήθηκε με εξαιρετική βιαιότητα από την Αστυνομία. Οι Πλουμπίδης, Δαμασκόπουλος συνελήφθησαν, για να καταδικαστούν σε πολύμηνες φυλακίσεις σε δίκη της 17ης Μαρτίου του ίδιου έτους. Οι ποινές τους θα εξαγοραστούν μετά από πανελλήνιο έρανο των δημοσίων υπαλλήλων και θα αφεθούν ελεύθεροι.
Αξίζει να παρατεθεί η απολογία του Νίκου Πλουμπίδη στο δικαστήριο, όπως αυτή δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη, για να φανεί με ποιο τρόπο μιλούσαν την εποχή εκείνη οι επαναστάτες συνδικαλιστές.
Η απολογία του Νίκου Πλουμπίδη.
Κύριοι Δικασταί,
Είμαι ένας φτωχός δημόσιος υπάλληλος, ζω τη ζωή μου, γνωρίζω τις συνθήκες κάτω από τις οποίες περνούμε όλοι μας. Είμαι υποχρεωμένος από τώρα να πω πως ένα 50% των δημοσίων υπαλλήλων παίρνει μισθό γλισχρό ως 1.500 δραχμές, το άλλο 40% περί τις 2.000 δραχμές και μόνο το 10% (διευθυνταί κλπ.) μπορούμε να πούμε πως αμείβεται καλά. Κι αυτά χωρίς να ληφθούν υπ' όψει οι οικογενειακές υποχρεώσεις αλλά και η κάκιστη κατάσταση των δημοσίων υπαλλήλων από απόψεως υγείας.
- Και οι δημόσιοι υπάλληλοι, κύριοι δικασταί, όπως και όλος ο εργαζόμενος κόσμος, που ξέρει πολύ καλά και από πείρα ότι οι οργανώσεις είναι απαραίτητες, φρούρια των συμφερόντων τους και που μ' αυτές τα εξυπηρετούν, ίδρυσαν τις οργανώσεις τους.
«εδώ εκτελέστηκε ο Νίκος. Πλουμπίδης. Το μνημείο του Ν.Δ. Πλουμπίδη στον Δήμο Χαϊδαρίου, έργο του Κώστα Κλουβάτου.
Ο Νίκος Πλουμπίδης.
Ήταν φυσικό κατόπιν τούτου να καταβάλουν προσπάθεια όπως βρουν τα μέσα με τα οποία θα διεκδικήσουν τα ζητήματα τους. Δεν αρκούν οι οργανώσεις. Χρειάζεται σαφής αντίληψη του τρόπου, με τον οποίο θα γίνει η πάλη, αυτό είναι το ουσιωδέστερο.
Τα γραφεία, κύριοι, των Υπουργείων, όλων των κρατικών υπηρεσιών είναι γιομάτα από υπομνήματα των δημοσίων υπαλλήλων και των εργατών, οι σκάλες τους έχουν σαπίσει από τα ανεβοκατεβάσματα.
Εν τούτοις δεν έγινε τίποτε.
Αντίθετα η Κυβέρνηση αντιλαμβανόμενη πως με την τακτική των υπομνημάτων δεν αντιμετωπίζει δύναμη έδινε διαρκώς υποσχέσεις που έμειναν υποσχέσεις, έλεγε στις διάφορες επιτροπές πως τον Οκτώβριο θα κάνει δεχτά τα αιτήματα, άλλοτε «θα σας δώσω τα 80 εκατομμύρια» και άλλοτε πως θα συστήσει επιτροπές κλπ. Συνεχείς παρελκύσεις.
Αυτός είναι ο ένας τρόπος «διεκδίκησης» των ζητημάτων των υπαλλήλων και των εργατών, τρόπος που δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα των υπαλλήλων, αλλά του κράτους.
Μα ακριβώς η πείρα, η στάση της Κυβέρνησης, έδωκαν στους υπαλλήλους ένα δίδαγμα. Τότε οι δημόσιοι υπάλληλοι είδαν πως τα μέσα των υπομνημάτων, των παρακλήσεων κλπ. εχρεωκόπησαν, και στα συνέδρια τους, στις συγκεντρώσεις τους έπαιρναν αποφάσεις για κήρυξη απεργίας, μόνου μέσου εξαναγκασμού της Κυβέρνησης για να κάνει δεχτά τα αιτήματα τους.
Μα και πάλι αυτό δεν αρκεί. Ο αγώνας για νάναι επιτυχής χρειάστηκε συνεργασία με όλους τους εργαζομένους.
Είμεθα και ημείς οι δημόσιοι υπάλληλοι εργαζόμενοι και ως τέτοιοι αποφασίσαμε να συνεργασθούμε με τις εργατικές οργανώσεις. Έχοντας δε την πείρα, ξέροντας πως μόνο δια της πάλης και όχι των υπομνημάτων θα πετύχουμε τα ζητήματα μας, βρήκαμε πως τέτοιες οργανώσεις είναι εκείνες που αποτελούν την Ενωτική Γενική Συνομοσπονδία των Εργατών της Ελλάδος. Μόνο αυτή εκπροσωπεί τα συμφέροντα ολοκλήρου της εργατικής τάξεως, μόνο αυτή ήταν και είναι ικανή να μας καθοδηγήσει για την πραγματοποίηση των τόσων ζητημάτων μας.
Στο σημείο αυτό ο πρόεδρος τον διακόπτει, θέλει να του απαγορεύσει να συνεχίσει επί του θέματος αυτού και τον ερωτά με νευρικότητα:
Μα εσείς είστε υπάλληλοι, τι σχέση έχετε με τους εργάτες, δεν το καταλαβαίνω αυτό. Έχετε τα ίδια συμφέροντα;
Πλουμπίδης: Μάλιστα, θα σας το αποδείξω αυτό εκτενώς παρακάτω. Οπωσδήποτε το ότι είμαστε εργάτες εμείς οι δημόσιοι υπάλληλοι το ομολόγησε κι αυτός ο Πρωθυπουργός κατά την ψήφιση του φασιστικού νομοσχεδίου.
Πρόεδρος: Όχι, οι υπάλληλοι είναι κράτος, δεν έχουν σχέσιν με τους εργάτας.
Πλουμπίδης: Το γεγονός και μόνον ότι οι υπάλληλοι χάνουν και τις οργανώσεις τους σήμερα, οι μισθοί τους όχι μόνον δεν αυξάνουν, αλλά πρόκειται και να ελαττωθούν, όλη η ταχτική της κυβέρνησης απέναντι μας δείχνει πόσο σφαλερή είναι η απλοϊκή ιδέα κατά την οποία κράτος είμαστε εμείς.
Πρόεδρος: Έστω είναι εργάται, αλλά συνεργασία όμως με τους εργάτας.
Πλουμπίδης: Η όλη στάση του κράτους είναι το καλύτερο πιστοποιητικό και δίδαγμα για τους υπαλλήλους ποια είναι η θέση τους. Η Κυβέρνηση δεν έδωκε τίποτε, αντιθέτως άρχισε να παίρνει όλα τα κεκτημένα. Στις διαμαρτυρίες και απαιτήσεις μας έλεγε: Δεν αντέχει ο προϋπολογισμός. Το στομάχι όμως των χιλιάδων δασκάλων που οι προαγωγές τους καθυστερούν, άλλων 1.000 που μένουν άνεργοι και των υπολοίπων που πήγαν με τις 50 δραχμές ημερησίως, αντέχει. Αντέχει επίσης ο προϋπολογισμός για άλλα τεράστια έξοδα.
Θα ξέρετε και σεις, κύριοι δικασταί, σα δημόσιοι υπάλληλοι που είστε πως για τις προαγωγές των δασκάλων 10 εκατομμύρια χρειάζεται και δεν εδόθησαν, δίδονται όμως εκατοντάδες και χιλιάδες εκατομμύρια για την αγορά καραβιών για τον πόλεμο.
Πρόεδρος: Απαγορεύονται αυτά, στο θέμα.
Ο Πλουμπίδης επιμένει να απολογηθεί, μα του το απαγορεύει ο Πρόεδρος και του επιβάλλει την εξής ερώτηση:
Για το ψήφισμα που κάνατε τι λέτε;
Πλουμπίδης: Το ψήφισμα περιείχε τα αιτήματα των δημοσίων υπαλλήλων, απεδοκίμαζε τους αντιδραστικούς αρχηγούς της Συνομοσπονδίας μας και εχάρασσε τη γραμμή που έπρεπε οι υπάλληλοι να ακολουθήσουν στον αγώνα τους. Το ψήφισμα αυτό εκφράζει τη θέληση όλων των δημοσίων υπαλλήλων και είναι μια πράξη που δε θα ξεχαστεί ποτές γιατί αποτελεί επίμονη προσπάθεια για να μην προδοθούν τα συμφέροντα των υπαλλήλων, που οι προδότες - η πλειοψηφία - διοικητικοί υπάλληλοι της Συνομοσπονδίας τα χαντάκωσαν.
Πρόεδρος: Γιατί είναι προδόται;
Πλουμπίδης: Γιατί δεν επραγματοποίησαν την απεργία, παρά τη θέληση και την εντολή των δημοσίων υπαλλήλων, γιατί εξαπατούσαν τους υπαλλήλους με τις απειλές τους, ενώ ταυτόχρονα κατέβαλαν κάθε προσπάθεια για να εκφυλίσουν τον αγώνα μας.
Στο σημείο αυτό ο πρόεδρος απαγορεύει στον κατηγορούμενο να συνεχίσει και τον διατάσσει να καθίσει.
Θα κλείσω το αφιέρωμα για την αγωνιστική δράση του κομμουνιστή δασκάλου Νίκου Πλουμπίδη στον δημοσιοϋπαλληλικό συνδικαλισμό του Μεσοπολέμου, βάζοντας αποσπάσματα από σχετική επιστολή της Ρεθυμνιώτισσας δασκάλας Ελένης Μπαμπαδάκης (1899-1983). Η δασκάλα Ελένη Μπαμπαδάκη ήταν μέλος του ΚΚΕ και της Αριστερής Παράταξης της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδας στην δεκαετία του 1930. Η συγκεκριμένη επιστολή δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη της 14 Αυγούστου του 1977 :
«Ήταν Ιούλης του 1929, μια από τις πιο ζεστές μέρες εκείνου του καλοκαιριού κι όμως από νωρίς σε καυτερό απόγεμα η Αίθουσα Εμποροϋπαλλήλων, οδός Αγίας Φιλοθέης, Πλατεία Μητροπόλεως, όπου γίνονταν οι εργασίες της 12ης Γενικής Συνέλευσης της Ομοσπονδίας των Δασκάλων, ήταν ασφυκτικά γεμάτη.
Στη σκηνή το προεδρείο της Συνέλευσης και τα μέλη του Συμβουλίου της ΔΟ. Στην ευρύχωρη αίθουσα παρόντες όλοι οι αντιπρόσωποι των Επαρχιακών Συλλόγων και της Αθήνας. Και ακροατήριο πίσω στην αίθουσα. Ακροατήριο ασυνήθιστα πολύ. Κι αν οι αντιπρόσωποι δάσκαλοι ήταν οι πιο πολλοί ηλικιωμένοι, εδώ στις πίσω γραμμές, στο ακροατήριο, ήταν όλοι νεαροί. Δάσκαλοι και δασκάλες, φοιτητές, εργάτες, συνδικαλιστές και δημοσιογράφοι. Αλλά και... οι αστυνομικοί.
Ο έλεγχος των "πεπραγμένων της απερχόμενης" Διοίκησης της ΔΟ είχε εμφανίσει ένα εξαιρετικό ενδιαφέρον...
Κάποτε καθώς ο ηλικιωμένος ομιλητής κατέβηκε από το βήμα κλήθηκε να μιλήσει... ο "επόμενος εγγεγραμμένος, ο αντιπρόσωπος Διδασκαλικού Συλλόγου Ελασσώνος κύριος Νικόλαος Πλουμπίδης".
Από την αριστερή πλευρά της αίθουσας, όπου ήταν συγκεντρωμένοι μόνο νεαροί αντιπρόσωποι, σηκώθηκε και προχώρησε στο βήμα "ο της Ελασσώνος".
Ψηλός, λεπτός δασκαλάκος με πλούσια ξανθά μαλλιά και μάτια ολόμαυρα, φωτεινά, γελαστά. Βολεύτηκε στο βήμα και άρχισε:
...Μιλώ εκ μέρους της Αριστερής Παράταξης των Δασκάλων...
Σχεδόν πενήντα χρόνια έχουν περάσει από εκείνο το απόγεμα του Ιούλη. Κι η στιγμή εκείνη μένει στο νου μου άσβηστη, σημαδεμένη. Σιγή νεκρική επικράτησε για μια στιγμή στην αίθουσα. Λες και σταμάτησαν και οι αναπνοές εκεί μέσα. Η λέξη "αριστερή", που πρώτη φορά ακούστηκε σε δασκαλική σύναξη, άφησε άφωνο, κατάπληκτο το ακροατήριο. Κι αμέσως κάποιος απ' τη δεξιά της αίθουσας, πετάχτηκε όρθιος και προχώρησε απειλητικά προς το βήμα:
... Αριστεροί, είπες, κύριε; Δηλαδή αλλιώς κομμουνισταί;
Έτσι, μίλα καθαρά - μην κρύβεσαι...
Ήταν ηλικιωμένος με το πρόσωπο αγριεμένο. Κι ενώ απ' τη δεξιά σηκώθηκαν κι άλλοι πίσω του και βάδιζαν προς το βήμα, εμείς, και οι 20 απ' την Αριστερά, βρεθήκαμε στη στιγμή γύρω απ' τον Πλουμπίδη.
Δεν πιαστήκαμε ωστόσο στα χέρια εκείνη τη φορά. Έγινε όμως πανδαιμόνιο. Αποχώρησαν επιδεικτικά από την αίθουσα οι πιο φανατικοί δεξιοί αντιπρόσωποι με βρισιές και φοβέρες. Ο Πλουμπίδης εξήγησε ήρεμα ποιοι ήμασταν και τι ακριβώς ζητούσε για το Σχολείο και για το Δάσκαλο η Αριστερή Παράταξη. Διάβασε και μια σχετική δήλωση μας από το περιοδικό που βγάλαμε τότε, τον «Πρωτοπόρο Δάσκαλο» που είχε υπεύθυνο τον Πλουμπίδη... και πρωτοσέλιδο το γνωστό ποίημα της αξέχαστης Σοφίας Μαυροειδή «Η δασκάλα», που βοήθησε το περιοδικό μας να γίνει ανάρπαστο όχι μόνο απ' τους εκπαιδευτικούς.
Από το βήμα σιγά σιγά πέρασαν και οι άλλοι αντιπρόσωποι της Αριστεράς και μίλησαν πάνω σ' όλα τα θέματα της Συνέλευσης...
Οι αξέχαστοι νεαροί τότε Κώστας Χυτήρης, Βαγγέλης Πόλκος, Κώστας Τσίρκας, Κώστας Βούλγαρης που εχτελέστηκαν από τους Γερμανούς στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Η Κατίνα Μαμέλη, ο Σωκράτης Τσέκας, ο Κώστας Παπανικολάου, ο Σεραφείμ Στρατίκης και άλλοι και άλλοι... που πρόσφεραν τη ζωή τους ολόκληρη ολοκαύτωμα στους αγώνες του λαού μας.
Στο Συμβούλιο της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας ήμασταν τότε ο αξέχαστος σύντροφος Βασίλης Παπάς κι εγώ... Όλοι τιμωρηθήκαμε, φυσικά, με διάφορες ποινές.»
< >
«Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Πλουμπίδης βρισκόταν πάντα στις πρώτες γραμμές, σ' όλους τους αγώνες των δασκάλων, των δημοσίων υπαλλήλων και των εργατών. Φυματικός, ζώντας τώρα - απολυμένος από την υπηρεσία - σχεδόν πάντα παράνομος, σε υπόγεια και τρώγλες, κάτω από απίστευτα φοβερές συνθήκες.
Στάλθηκε από το Κόμμα μας στη Σοβιετική Ένωση και σε σανατόρια εδώ για θεραπεία. Κάθε φορά που γυρνούσε με "καλύτερη υγεία" ξανάρχιζε τον αγώνα στις πρώτες γραμμές. Ακολούθησαν διχτατορίες, πόλεμος, κατοχή, εμφύλιος... Αμέτρητες χιλιάδες οι αγωνιστές του λαού στις φυλακές, στη Γυάρο και στα Μακρονήσια, στα εκτελεστικά αποσπάσματα.
Σ' όλα τα φοβερά και απερίγραπτα σκληρά εκείνα χρόνια, ο Πλουμπίδης στάθηκε πάντα στη θέση του. Πιάνεται και η γυναίκα του και κλείνεται στη φυλακή, δικασμένη σε ισόβια. Και το μωρό παιδί τους μεγαλώνει στα χέρια των συγγενών... Ένας αγωνιστής ο Πλουμπίδης, ανάμεσα σε χιλιάδες άλλους επώνυμους και ανώνυμους αγωνιστές, νέους και ηλικιωμένους, γυναίκες και παιδιά που θα μένουν πάντα τιμημένοι στο νου και στην καρδιά μας».
Η «Η δασκάλα», από τη μεγάλη κυρία των γραμμάτων της Κρήτης και ποιήτρια του ΕΛΑΣ, Σοφία Μαυροειδή - Παπαδάκη:
Η Δασκάλα.
Πόσες φορές αποτραβιέται
μοναχή, πέρα απ’ τα παιδιά
και πικραμένη συλλογιέται
όσα της σφίγγουν την καρδιά.
Ω τα χρυσά που έφυγαν νιάτα
μ’ όνειρα πόσα ήταν γεμάτα !
Προβιβασμός, υποτροφία,
κάποια της τύχης αλλαγή,
δύο τρία χρόνια υπηρεσία
κι’ ένας λεβέντης μιαν αυγή,
που θα την κλειούσε αρχόντισά του
Στο σπίτι του και στην καρδιά του.
Μάταν φτωχό το σπιτικό της
και καρτερούσαν να θραφούν
γονιοί κι’ αδέλφια απ’ το μιστό της
και χρέη παλιά να πλερωθούν.
Κι’ αυτός, μικρός, δεν εξαρκούσε
κι’ όλο πιο μπρος τον εξοφλούσε.
Έχει σβυστεί στο πρόσωπό της
κάθε της νιότης ομορφιά.
Κι’ όσα διδάσκει στο σκολειό της
δεν τα πιστεύει εκείνη πια.
Κι’ όλο και γίνεται η δασκάλα
πιο νευρική και πιο ασπρομάλλα.
Άλλες μαθήτριες παντρευτήκαν
άλλες, παιδάκια, εγίναν νιές
από τη μνήμη της σβυστήκαν
πόσες εδίδαξε γενιές.
Στη νιότη τους, π’ ανθεί και δένει,
μετράει τα χρόνια της θλιμμένη.
Κι’ όμως, στην έδρα της εκείνη,
για λευτεριά, για δικαιοσύνη,
διδάσκει πάντα και κηρύττει,
με ραγισμένη τη φωνή,
π’ όλο και βγαίνει πιο βραχνή
από το χρόνιο φαρυγγίτη.
Ώρες Αγάπης, Φλάμμα 1934.
Περισσότερα για την ιστορία αυτού του ποιήματος και για την τεράστια επίδραση που άσκησε στην εποχή που δημοσιεύτηκε, στο βιβλίο της Έλλης Αλεξίου, "Βασιλική δρυς - Το χρονικό της εκπαίδευσης".
Βιβλιογραφία:
- Γιάννη Κατσαντώνη: «Η αριστερή παράταξη των δασκάλων στον Μεσοπόλεμο» , εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή. Αθήνα 1998.
- Δημήτρη Λιβιεράτου: «Κοινωνικοί Αγώνες στην Ελλάδα (1927-1931) – Από την καταφρόνια μια καινούργια αυγή», εκδόσεις Κομμούνα/Ιστορική Μνήμη, Αθήνα 1987.
- Σπύρου Μαρκέτου: «Η συζήτηση του 1932 για την κρίση του κοινοβουλευτισμού» Περιοδικό Πολίτης, τεύχος 145, Ιούνιος 2006.
- Γιώργου Μαυρίκου: «Το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα 1918-1948 – Δύο γραμμές σε διαρκή αντιπαράθεση», 3η Έκδοση, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2004.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου